O flamenco

FLAMENCO

shutterstock_58352764Flamenco jest uznawane za dziedzictwo kultury andaluzyjskich Cyganów. W  rzeczywistości jednak jest tworem znacznie bardziej skomplikowanym, łączącym w sobie wpływy wielu kultur, powstałym w skutek zderzenia tradycji starych tańców indyjskich takich jak kathak, kultury islamskiej i żydowskiej, oraz regionalnych hiszpańskich tradycji. Obecnie uznaje się, że u korzeni flamenco leży pieśń wykonywana początkowo tylko do rytmicznego akompaniamentu, taniec i gitara dołączyły znacznie później. Flamenco jest uniwersalnym sposobem komunikowania uczuć, na co pozwala bogactwo form (palos) zaliczanych do flamenco. Taniec flamenco jest także tańcem solowym – znajomość rytmów i charakteru poszczególnych form pozwala tańczącemu na improwizację i absolutną swobodę ekspresji.

SEVILLIANAS

Tradycyjna pieśń folkowa wywodząca się z seguidilla manchega (z La Manchy), która następnie przyswoiła niektóre elementy flamenco. Powstała jako akompaniament dla tańca wykonywanego w parach, w seriach po cztery sevillanas, gdzie każda zwrotka posiada inną choreografię. We czesnych latach sevillianas składały się z siedmiu zwrotek, zawierały dodatkowo trzy tzw. bolero sevillanas. Taniec charakteryzuje się wdziękiem, zwinnością i żywą dynamiką, współcześnie wykonywany jest również w wolnych aranżacjach. Tańczony jest w parach tworzonych przez mężczyznę i kobietę, jak również przez dwie kobiety. Najbardziej znaczące momenty to paseillos (seria kroków przypominająca przechadzkę), pasadas (zamiana miejsca z partnerem), oraz remate (zdecydowana część finałowa ruchu). W czasie Feria de Abril w Sewilli ogromna większość mieszkańców zakłada stroje do sevillanas i tańczy ten taniec na ulicach i placach.

FANDANGO

Nazwa pochodzi prawdopodobnie od słowa fado – z łaciny przeznaczenie, oraz tradycyjnej portugalskiej muzyki.  Muzyczna forma charakterystyczna dla folkloru hiszpańskiego, która następnie została zmieniona poprzez wpływy flamenco głównie w regionie Huelva. Początkowo wykonywany przez pary, z obrotami typowymi dla tańców o charakterze zalotnym, wraz z przejęciem wpływów flamenco wzbogacił się o odmiany bardziej dostojne, zbliżone do tańców jondo, wykonywane solowo, lub też nie przeznaczone do tańca. Uznaje się, że fandango dało też początek wielu obecnie samodzielnym formom flamenco jak taranta, malagueña czy granaina. Pomimo istnienia innych odmian fandango w różnych regionach Andaluzji - w Maladze, czy Lucenie – te pochodzące z Huelvy nadal pozostają najbardziej charakterystyczne.  Zwrotki fandango poruszają bardzo różne tematy – od wątków społeczno – politycznych, czy religijnych po tematykę miłosną.

TANGOS

shutterstock_296106386Pojawienie się w Hiszpanii stylu nazwanego tango americano datuje się na lata 40. XIX w, ale trzeba zdać sobie sprawę, że tanga wykonywane w tamtych czasach w Andaluzji nie miały takiej samemej struktury muzycznej, jak tangos flamencos, które znamy dzisiaj. Esteban Pichardo opisuje tangos z tamtej epoki w swoim dziele " Diccionario de voces y frases cubanas" jako spotkania czarnych dzikusów służące tańczeniu son przy akomaniamencie bębnów i innych instrumentów. Istnieją różne hipotezy dotyczące etymologii słowa "tango". Jedna z nich wskazuje, że jest to onomatopeja naśladująca dźwięk uderzanego bębna. Z innej strony przyrostek -ango (występujący także w fandango) wskazuje na pokrewieństwo z pewnym osiemnastowiecznym stylem muzyki afroamerykańskiej, z której wywodzi się tango americano, przywiezione do Hiszpanii w połowie XIX w. 

TIENOS

Nazwa pochodzi od tentar – kusić, próbować, prowokować. Styl flamenco należący do tej samej rodziny co tangos. Powstał jako konsekwencja tendencji, przejawianej przez niektórych  śpiewaków, którzy  zwalniali i rozciągali tempo w jakim wykonywali tangos, tworząc w ten sposób nowy styl o głębszym charakterze. Pierwsze wersje tientos pochodzą prawdopodobnie z końca XIX w., pierwszym wykonawcą był Marruco. Obecną strukturę nadał mu El Melizo. Zwrotki posiadają smutną wymowę, często wyrażają żal po utracie kogoś bliskiego, czy po zawodzie miłosnym. Śpiew por tientos jest śpiewem jondo wykazującym wpływy pieśni solea czy seguiriyas, czyli najdostojniejszych i najbardziej dramatycznych form flamenco. Taniec został stworzony przez Joaqin el Feo, na początku XX w.

ALEGRIAS

shutterstock_58352776Palo z rodziny cantinas wywodzące się z Kadyksu, z pierwszej połowy XIX w. Nazwa pochodząca od hiszpańskiego słowa alegre (wesoły) wskazuje na lekki i radosny charakter tego tańca. Podczas epoki cafés cantantes alegrías stanowiły podstawowy element pokazów wykonywanych przez grupy taneczne. Charakterystyczne dla śpiewu "tirititran" wprowadził Ignacio Espeleta, który miał niegdyś zapomnieć tekstu i w ten sposób rozpoczął swój śpiew. Alegrías posiada określoną strukturę, na którą składają się entrada (wstęp), la letra (zwrotka), estribillo (refren), el silencio (część wolna, nastrojowa), escobillas (część popisowa tancerza, w której wykonywane są stepy), oraz salida (zakończenie), wykonywany jest w rytmie na 12, z akcentami przypadającymi na 3,6,8,10 i 12. Najbardziej znani wykonawcy alegrías to La Mejorana, La Malena, Gabriela Ortega, La Macarrona. Dzisiaj prawie zawsze tańczy się formę alegria por bulerias. Wesoły, lekki, żywy taniec.

GUAJIRA

shutterstock_61030777Od guajiro – biały, kubański farmer. Należy do rodziny ida y vuelta: są to style, które powstały w Hiszpanii, następnie dotarły do Ameryki wraz z hiszpańskimi emigrantami, zmieszały się z latynoamerykańską muzyką folkową – po czym wróciły do Hiszpanii, gdzie znalazły się pod wpływem flamenco. Guajira jest bardzo wesołym i rytmicznym stylem – przejęła melodię punto cubano – muzycznego nurtu, który został przeniesiony z Kuby na Wyspy Kanaryjskie. Guajira była bardzo modna w latach trzydziestych i czterdziestych. Początki tańca datują się na pierwszą połowę XX w. Taniec jest zmysłowy o lekkim, pełnym kokieterii charakterze, często wykonywany z wachlarzem. Guajira charakteryzuje się bardzo zwięzłym rytmem, który podkreslają partie gitarowe zwykle pozbawione popisowych ozdobników. Śpiew najczęściej opowiada o urokach życia w Havanie.